Bu gefeilliaid, Paul a Richard, yn byw gyda'i gilydd dan ofal eu modryb, nes iddi farw. Gallen nhw fod wedi cael eu gwahanu, fe wnaeth gofalydd Cysylltu Bywydau, Tina, gamu i鈥檙 adwy.
Roedd Paul a Richard Jordan, sydd ag anabledd dysgu, yn ymddangos yng nghyfres podlediadau diweddaraf Stacey, Fresh Starts, a gafodd ei ryddhau yr wythnos hon.
Clywodd sut y daeth y gefeilliaid, 35, a鈥檜 gofalydd, Tina, o Rogiet, i fyw gyda鈥檌 gilydd ychydig cyn y cyfyngiadau symud cyntaf oherwydd Covid-19 yn 2020, a llwyddo i ddod drwy gyfnod o drasiedi bersonol a chaledi'r pandemig.
Cyn cyfarfod 芒 Tina, roedd Paul a Richard yn byw gyda'u modryb yng Nghasnewydd ers blynyddoedd lawer. Hi oedd eu hunig ofalydd nhw ac roedd hi wedi rheoli bron pob agwedd o'u bywydau nhw. Cafodd eu byd nhw ei droi wyneb i waered pan aeth hi i鈥檙 ysbyty yn sydyn yn 2019 a chael diagnosis o ffurf ymladdgar o ganser gydag ond chwe wythnos i fyw.
Dywedodd Paul, 鈥淐awson ni ein hunain yn y sefyllfa waethaf y gallem ni fod wedi'i dychmygu erioed; aeth ein modryb ni, ein hunig ddarparwr gofal ni, i'r ysbyty ac, yn anffodus, bu farw yn fuan wedyn. Roedden ni鈥檔 galaru, yn ofnus o fod ar ein pennau ein hunain, ddim yn gwybod sut i ofalu amdanom ni ein hunain ac, yn bwysicaf oll, yn ofni cael ein gwahanu.鈥�
Gyda phethau'n digwydd mor gyflym a gyda chyswllt cyfyngedig iawn 芒'r gwasanaethau cymdeithasol yn flaenorol, roedd y dynion mewn perygl o gael eu gadael ar y stryd pan fu farw eu modryb nhw.聽 Ond fe wnaeth ffrindiau i'r teulu feddwl yn gyflym a rhoi gwybod i wasanaethau cymdeithasol Casnewydd, a gyfeiriodd y dynion at y gwasanaeth聽听濒濒别辞濒.
Yn Cysylltu Bywydau, mae oedolion sydd angen cymorth gofal cymdeithasol yn cael eu paru 芒 gofalydd sydd wedi鈥檌 hyfforddi鈥檔 llawn, wedi鈥檌 reoleiddio gan Arolygiaeth Gofal Cymru ac yn gweithio yn eu cartref eu hunain. Mae'r paru yn seiliedig ar gydnawsedd, ac mae'r ddau barti yn penderfynu gyda phwy maen nhw'n cael eu paru. Gyda鈥檌 gilydd, maen nhw'n rhannu bywyd cartref, teuluol a chymunedol, gyda鈥檙 bobl sy鈥檔 ceisio cymorth, naill ai yn ymweld yn rheolaidd 芒 gofalydd Cysylltu Bywydau yn ei gartref neu, yn achos Paul a Richard, yn byw yno鈥檔 barhaol ac yn dod yn rhan o鈥檙 teulu.
Roedd y mis cyntaf gyda Tina yn emosiynol iawn i'r gefeilliaid wrth iddyn nhw ymdrechu i ddod i delerau 芒 marwolaeth eu modryb nhw, yn ogystal 芒 bywyd newydd ac anghyfarwydd. Yn fuan wedyn, daeth y cyfyngiadau symud cyntaf oherwydd Covid-19 a ddaeth 芒 phryderon newydd - sut byddai hyn yn effeithio ar drefniadau'r angladd? A fyddai teulu a ffrindiau hyd yn oed yn gallu bod yn bresennol? A beth am y dyfodol 鈥� ble roedden nhw鈥檔 mynd i fyw yn y tymor hir? A fydden nhw'n cael eu gwahanu?
Ac eto, gyda chymorth amyneddgar, ymroddedig a thosturiol Tina, fesul tipyn, dechreuodd y gefeilliaid adeiladu bywyd newydd. Gwnaeth Tina hi鈥檔 glir nad oedd ganddi hi unrhyw fwriad o鈥檜 gwahanu nhw, ac y gallen nhw aros gyda hi cyhyd ag y dymunen nhw. Fe ddangoson nhw wydnwch aruthrol gydag ymdopi 芒鈥檙 galar o golli anwylyd mor agos, yn ogystal 芒'r dieithrwch dwys a chlawstroffobia oherwydd cyfyngiadau symud Covid-19.
Fe ddechreuon nhw dyfu mewn ffyrdd eraill hefyd. Roedd modryb y gefeilliaid wedi bod yn amddiffynnol iawn, a oedd yn golygu nad oedden nhw wedi cael cyfle i ddysgu rhai o鈥檙 sgiliau sydd eu hangen i fyw bywyd annibynnol. Mae鈥檙 egwyddorion sy鈥檔 sail i Cysylltu Bywydau yn ymwneud 芒 grymuso pobl sy鈥檔 cael cymorth, a gydag arweiniad Tina, dechreuodd Paul a Richard ffynnu.
Dysgon nhw sgiliau ymarferol fel coginio a dechreuon nhw brofi bywyd mewn ffordd lawnach, hyd yn oed drwy gydol y pandemig, gan ddod yn fwy egn茂ol ac archwilio'r awyr agored drwy gasglu ffrwythau gwyllt a threulio amser gyda cheffylau Tina. Roedd ganddyn nhw hefyd lawer mwy o lais yn y ffordd roedden nhw鈥檔 byw, gan fynegi eu dymuniadau a鈥檜 huchelgeisiau nhw a dod i gytundeb ar y cyd 芒 Tina yngl欧n 芒 sut i gyrraedd eu nodau nhw.
鈥淓rs i ni gwrdd 芒 Tina, mae ein bywydau ni wedi newid cymaint! Rydyn ni'n dysgu sgiliau newydd drwy'r amser a mecanweithiau ymdopi ar gyfer rheoli pryder a galar. Am y tro cyntaf yn ein bywydau, ni sy'n rheoli sut olwg sydd ar ein gofal a'n cymorth ni. Rydyn ni wedi profi cymaint o bethau newydd gyda鈥檔 gilydd fel teulu ac yn edrych ymlaen at y dyfodol.
鈥淩ydyn ni鈥檔 adeiladu ein hyder a'n sgiliau ni drwy'r amser ac yn goresgyn ofnau hirsefydlog, yn enwedig yn y gegin, a nawr rydyn ni wrth ein bodd yn ymarfer paratoi ein saig unigryw o spaghetti bolognese gyda help Tina.鈥�
Pan glywodd t卯m Stacey Dooley am stori鈥檙 gefeilliaid, fe gysyllton nhw 芒'r brodyr a gwneud trefniadau i鈥檞 cyfarfod yn eu cartref nhw, lle gafodd eu stori nhw ei recordio ym mis Rhagfyr y llynedd. Cafodd y bennod ei rhyddhau yr wythnos hon ac mae ar gael ar wefan y聽.
Mae darparwr lleol聽, yn chwilio am ragor o ofalyddion i gefnogi ei wasanaeth cynyddol.
Bwrdeistref Sirol Blaenau Gwent Cynghorwyr John Mason, Aelod Gweithredol聽 Gwasanaethau Cymdeithasol, Dywedodd: 鈥淢ae profiad Tina, Paul a Richard yn dangos sut y gall bywyd fod ar 么l marwolaeth anwylyd. I oedolion ag anghenion cymorth sydd wedi byw gydag aelodau鈥檙 teulu ers amser maith, gall Cysylltu Bywydau gynnig llwybr i fywyd cyfoethog, llawn ac annibynnol.鈥�
Os hoffech chi gael rhagor o wybodaeth am ddod yn ofalydd Cysylltu Bywydau, gallwch chi ffonio Cysylltu Bywydau De-ddwyrain Cymru ar 01443 864784 neu chwilio am Cysylltu Bywydau De-ddwyrain Cymru ar-lein.